Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Bến Tre được tổ chức hàng năm, nhằm khuyến khích thanh thiếu niên, nhi đồng trong tỉnh phát huy tư duy sáng tạo, tìm kiếm những ý tưởng khoa học mới, gắn kết những kiến thức được học trong nhà trường với những vấn đề thực tiễn đặt ra trong đời sống xã hội. Năm 2018, Cuộc thi đã nhận được 1.214 sản phẩm dự thi cấp huyện, 162 sản phẩm dự thi cấp tỉnh. Kết quả Hội đồng Giám khảo tuyển chọn được 38 sản phẩm đạt giải.

Website Liên hiệp Hội xin giới thiệu một số sản phẩm đạt giải cao tại Cuộc thi năm 2018

• Giải Nhì: TRƯỜNG ĐUA BI

Tác giả: TRẦN ĐỖ TRỌNG NAM TIẾN
Đơn vị: Trường Tiểu học Phường 6, Tp. Bến Tre, tỉnh Bến Tre
Lĩnh vực: Các dụng cụ sinh hoạt Gia đình và Đồ chơi trẻ em

“Trường đua bi” là một mô hình trò chơi sáng tạo, thân thiện, gần gũi với lứa tuổi học sinh. Ý tưởng của sản phẩm được hình thành từ trò chơi bắn bi, thay vì chơi bi dưới mặt đất, với “Trường đua bi”, các bạn học sinh sẽ có một cách chơi mới, hấp dẫn hơn. Sản phẩm được làm từ những phế liệu tái sử dụng như: thùng giấy (thùng mì tôm), que đè lưỡi, tăm tre, nút chai, mút xốp, keo nến… và màu nước, sơn xịt, giấy màu, cùng các vật để trang trí cho trò chơi được đẹp mắt và sinh động.

Mô hình trò chơi gồm 4 mảng như sau:

- Trụ xuất phát: Trụ cao nhất (khoảng 40cm), mặt trên của trụ chia làm các rảnh để các viên bi trước khi vào trường đua.

- Trụ thứ 2: Cao nhất khoảng 30cm, gồm 1 hình tròn đường kính khoảng 10cm có một lỗ nhỏ ở tâm sao cho viên bi có thể lọt qua được. Trụ này nối với trụ xuất phát nhờ vào một đường cong nhỏ hẹp.

- Trụ thứ 3: Như trụ 2, cao nhất khoảng 20cm, nối liền với trụ 2 nhờ vào đường gấp khúc.

- Trụ thứ 4: Như trụ 2,3, cao nhất khoảng 10cm, trụ này nối liền với đường lượn tròn, uốn cong nhiều vòng để đợi bi về đích.

Từ vạch xuất phát, để 4 viên bi khác màu nhau (xanh lá cây, xanh da trời, đỏ, vàng) cho 4 người chơi kéo cần lên cho bi vận hành, nếu bi màu nào vượt chướng ngại vật và chạy nhanh về đích thì người đó chiến thắng.

 Mô hình được làm từ những nguyên liệu gần gũi, dễ kiếm, đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo, với nhiều sự sáng tạo khác nhau, các bạn học sinh có thể tạo ra nhiều mô hình phức tạp hơn, có nhiều chướng ngại vật hơn để thu hút người chơi. Sản phẩm có thể dùng để trang trí, vừa giúp các em giải trí, thư giãn sau những giờ học tập mệt mỏi.

• Giải Ba: QUY TRÌNH NHUỘM MÀU LÁ DỪA NƯỚC VÀ ỨNG DỤNG TRONG NGHỆ THUẬT TẠO HÌNH Ở BẾN TRE

Tác giả: PHAN VĂN NGỌC – HUỲNH THỊ MỸ TIÊN
Đơn vị: Trung tâm GDNN-GDTX huyện Mỏ Cày Bắc, tỉnh Bến Tre
Lĩnh vực: Các giải pháp kỹ thuật nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế

Hoa thắt bằng lá dừa nước đã được nhuộm màu

Bến Tre là tỉnh có diện tích trồng dừa lớn nhất cả nước. Khai thác tiềm năng thế mạnh của cây dừa, người dân địa phương đã cho ra đời nhiều sản phẩm mang nét đặc trưng riêng của tỉnh. Đặc biệt là các sản phẩm thủ công mỹ nghệ làm từ các chất liệu của cây dừa như: gỗ dừa, gáo dừa, chà, lá, xơ, vỏ,… đã trở thành những sản phẩm có giá trị trên thị trường trong và ngoài nước.

Nghĩ về những sản phẩm từ cây dừa của địa phương, nhóm tác giả bắt nguồn ý tưởng từ dự án “Tạo hình lá dừa kết nối phát triển du lịch sinh thái Bến Tre” ở Tp. Bến Tre. Dự án tạo hình lá dừa thành những con vật, đồ vật, bông hoa và xây dựng cổng cưới từ các loại lá dừa để phục vụ du khách, đã giúp quảng bá hình ảnh đặc trưng của quê dừa, lưu giữ nét đẹp riêng của Bến Tre trong lòng du khách. Tuy nhiên các tạo hình trên chỉ có màu trắng, vàng nhạt và xanh tự nhiên của lá, chưa có nhiều màu sắc.

Đề tài “Quy trình nhuộm màu lá dừa nước và ứng dụng trong nghệ thuật tạo hình ở Bến Tre” được thực hiện với mục tiêu nhằm tạo dự đa dạng về màu sắc sản phẩm và góp phần tăng lợi nhuận về kinh tế.

Quy trình nhuộm màu như sau:

- Bước 1: Lá dừa nước còn non được rửa sạch và để ráo nước;

- Bước 2: Đun sôi lá dừa nước với dung dịch giấm;

- Bước 3: Vớt lá dừa ra và để ráo.

- Bước 4: Ngâm lá dừa vào dung dịch màu nhuộm (theo công thức và tỷ lệ quy định). Theo dõi độ thấm màu của lá dừa, tùy theo nhu cầu nhuộm màu lá dừa nước đậm hay nhạt mà thời gian ngâm trong dung dịch màu lâu hay nhanh.

- Bước 5: Lá dừa nước sau khi nhuộm màu thì tiến hành tạo hình theo nhu cầu.

Lá dừa nước được nhuộm màu góp phần đa dạng hóa sản phẩm tạo hình từ lá dừa, đáp ứng được nhu cầu thị hiếu của người sử dụng, tăng giá trị của sản phẩm. Thời gian lưu giữ sản phẩm sau khi nhuộm màu lâu (chỉ giảm nhẹ về độ đậm của màu sắc nhưng không bị héo). Khác với dùng sơn xịt hoặc giấy màu để trang trí, màu sắc sản phẩm nhìn không được tự nhiên và không giữ được lâu (khoảng 3 ngày thì sản phẩm bị sẫm màu và héo), lớp sơn sẽ bị bong tróc nếu tay chạm vào.

Với nguyên liệu có sẵn và giá thành vật liệu rẻ, quy trình đơn giản dễ thực hiện. Sản phẩm mang lại hiệu quả ứng dụng thực tế cao và đã được nhóm Khởi nghiệp thắt lá dừa Bến Tre nhận chuyển giao và ứng dụng, mang lại nhiều lợi ích kinh tế.

• Giải Ba: MÁY RỬA ỐNG NGHIỆM

Tác giả: LÊ MINH THẬT
Đơn vị: Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai – huyện Mỏ Cày Nam, tỉnh Bến Tre
Lĩnh vực: Các giải pháp kỹ thuật nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế

Ở các trường THPT, THCS các tiết học thực hành môn hóa, sinh học được thực hiện thường xuyên, phải sử dụng rất nhiều ống nghiệm (trung bình 40 ống/lớp). Hiện nay, việc rửa ống nghiệm sau mỗi tiết thực hành đều do học sinh hoặc giáo viên kiêm nhiệm phụ trách, phải rửa thủ công bằng tay với chổi và vòi nước xả trực tiếp. Cách làm này vừa tốn thời gian, vừa không đảm bảo an toàn vì trong lúc rửa tay có thể tiếp xúc trực tiếp với hóa chất, có thể bị hóa chất bắn vào cơ thể.

Từ thực trạng nêu trên mà em Lê Minh Thật đã sáng tạo ra máy rửa ống nghiệm, vừa nhanh, vừa đảm bảo an toàn và giá thành thấp.

Máy rửa ống nghiệm được cấu tạo gồm 3 bộ phận chính: hệ thống chổi quay, hệ thống bơm nước và giá gắn ống nghiệm.

Thùng máy có kích thước 45cm x 20cm x 20cm, chất liệu gỗ phủ sơn. Mặt trong ốp  kính 5mm để tăng độ bền, thẩm mỹ, dễ vệ sinh máy. Nắp nhôm kính. Đáy thùng có khoét lỗ thoát nước.

Sơ đồ khối của máy

Nguyên tắc hoạt động dựa vào chuyển động quay của motor thông qua hệ thống puly và dây đai truyền chuyển động đến chổi rửa kết hợp vừa bơm nước vào ống nghiệm từ máy bơm.

Các bước rửa ống nghiệm như sau:

- Hệ thống điện đang ở chế độ “Off”, thùng máy nghiêng theo phía đầu trái lên cao (để ống nghiệm hứng nước). Lắp đặt các ống nghiệm vào giá (tối đa 5 ống/lần) đẩy nhẹ ống nghiệm vào chổi rửa theo chiều từ dưới lên xuyên qua miếng cao su đến khi lông dầu dưới của chổi chạm vào đáy ống nghiệm.

- Cấp điện cho máy, bật cầu dao sang chế độ “on”, 2 khóa ở chế độ “on”. Khi đó hệ thống chổi quay và bơm nước hoạt động đồng bộ, ống nghiệm vừa được bơm nước vừa được chổi quay để làm sạch. Thời gian máy chạy khoảng 5-10s/lần rửa.

- Tháo ống nghiệm: tắt cầu dao sang “Off”. Nghiêng thùng máy sao cho đầu trái hạ xuống (để nước chảy ra ngoài) sau đó rút ống nghiệm ra là hoàn tất.

Trong quá trình rửa: nếu gặp ống nghiệm chứa chất rắn hoặc kết tủa (khó rửa sạch) có thể ta cần vận hành linh hoạt các công tắc, nghiêng trái, nghiêng phải thùng máy vài lần đến khi nhìn thấy ống nghiệm được rửa sạch.

Máy rửa ống nghiệm

Máy rửa ống nghiệm có thao tác đơn giản, dễ sử dụng, tiết kiệm thời gian (chỉ cần 01 người trong thời gian 05-10 phút có thể rửa 40 ống nghiệm). Máy giúp rửa nhanh và sạch hơn rửa thủ công bằng tay, an toàn cho người sử dụng, rửa được nhiều loại ống nghiệm có kích thước khác nhau, kể cả ống nghiệm có nhánh.

Máy đã được đưa vào sử dụng tại phòng thí nghiệm thực hành hóa học, sinh học của nhà trường và có thể mở rộng trên toàn quốc.

• Giải Ba: PHẦN MỀM “ĐỐ VUI ĐỂ HỌC”

Tác giả: NGUYỄN MINH NHỰT
Đơn vị: Trường THCS Tân Thanh - huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre
Lĩnh vực: Phần mềm tin học

Giao diện phần mềm "Đố vui để học"

“Đố vui để học” là một trò chơi được thiết kế từ phần mềm Macromedia Flash 8, với mục đích tạo ra một sản phẩm phần mềm mà học sinh có thể vừa vui chơi trong những giờ sinh hoạt, giải trí, vừa có thể ôn tập kiến thức của các môn học.

Trò chơi gồm 7 môn học: Sinh học, Tiếng Anh, Vật lý, Lịch sử, Địa lý, Công nghệ, Tin học và 1 bài tổng hợp, mỗi môn có 50 câu trắc nghiệm, tất cả các môn học được thực hiện bằng tiếng Việt. Yêu cầu của trò chơi là click chuột để chọn một đáp án đúng trong những đáp án đưa ra phía dưới.

Ưu điểm của trò chơi “Đố vui đẻ học” là: So với các phần mềm thi Toán, Tiếng Anh, Vật lý trên mạng, trò chơi áp dụng được nhiều môn học trong một phần mềm. Các câu hỏi trắc nghiệm được thay đổi liên tục sau 1 lần chơi, có hệ thống tính điểm.

Giao diện phần mềm “Đố vui để học”

Với phương pháp thiết kế khoa học, hệ thống câu hỏi đa dạng, phần mềm có thể ứng dụng trong trường học, giúp các em học sinh vừa giải trí, vừa có thể ôn tập lại các kiến thức của các môn học rất hiệu quả.

• Giải Ba: TRANH HOA DỪA

Tác giả: NGUYỄN THỊ QUẾ TRÂN – PHAN THỊ YẾN NHI
Đơn vị: Trường TH Thới Lai, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre
Lĩnh vực: Sản phẩm thân thiện với môi trường

Tranh hoa Dừa được hai em Quế Trân và Yến Nhi sáng tạo từ ý tưởng kết hợp giữa tranh vẽ và hoa dừa để tạo ra một bức tranh 3D dùng để trang trí, mang nét đặc trưng của quê hương xứ Dừa.

Nguyên liệu chính để làm nên bức tranh là dừa và một số vật liệu khác như: vải, keo, vỏ dừa, khung tranh, màu sơn,…

Có 3 công đoạn chính để làm nên bức tranh, công đoạn nào cũng quan trọng:

- Công đoạn đầu tiên là nhặt hoa dừa, cần lựa chọn những hoa dừa búp và nở vừa sau đó nhúng màu và đem phơi khô.

- Công đoạn thứ 2 là phác thảo nên bức tranh, muốn có một bức tranh đẹp thì việc phác thảo tranh phải có ý tưởng phong phú.

- Công đoạn thứ 3: phác thảo lại tranh trên vải, việc chọn loại vải cũng rất quan trọng, vải phải thoát khí để dễ hút keo khi đính hoa dừa.

Sau khi đính hoa dừa hoàn thành bức tranh thì chúng ta đóng khung tranh.

Tranh hoa Dừa

Để có một bức tranh đẹp đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ và sữ sáng tạo của tác giả. Với nhiều ý tưởng khác nhau, tác giả có thể tạo nên rất nhiều bức tranh sinh động từ nguyên liệu hoa dừa, vốn gần gũi, quen thuộc với người dân Bến Tre.

Tranh có thể ứng dụng dùng để trang trí (làm thành tranh phong thủy hay phong cảnh,…). Làm quà lưu niệm, nhận đặt hàng theo yêu cầu của khách hàng, tranh mang một nét rất riêng, vừa mang lại giá trị kinh tế, vừa quảng bá rộng rãi hình ảnh của quê hương xứ dừa đến các tỉnh bạn.

• Giải Ba: TRANH NGHỆ THUẬT TỪ RÁC THẢI NILON ĐỂ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Tác giả: BÙI THỊ QUỲNH MAI
Đơn vị: Trường THCS Nguyễn Văn Tư, huyện Mỏ Cày Bắc, tỉnh Bến Tre
Lĩnh vực: Sản phẩm thân thiện với môi trường

Kiểm soát rác thải nhựa và nilon đang trở thành vấn đề môi trường cấp bách hiện nay. Chính vì thế mà em Quỳnh Mai đã nghĩ ra ý tưởng làm tranh nghệ thuật từ rác thải nilon để hạn chế rác thải nilon bảo vệ môi trường.

Nguyên liệu làm nên bức tranh được tận dụng từ rác thải như: bìa cứng, mút xốp và túi nilon, sản phẩm có ý nghĩa rất lớn trong việc xử lý rác thải.

Các bước làm nên bức tranh:

- Tìm, chọn ý tưởng, nội dung tranh: tác giả chọn chủ đề “Chung tay bảo vệ môi trường” .

- Dùng bìa cứng phác bố cục, phác hình vào mảng.

- Tạo sản phẩm bằng cách xếp, se, nén chặt các túi nilon theo các mảng hình đã phác họa.

- Tìm màu phù hợp với nội dung tranh rồi dùng keo tạo thành tác phẩm.

- Tạo khung nền cho bức tranh, hoàn thiện sản phẩm.

Sản phẩm có thể dùng để trang trí trong trường học, làm đồ dùng học tập cho học sinh, đồ dùng dạy học cho giáo viên hay có thể sử dụng làm tranh trang trí trong gia đình, góc học tập mang thông điệp bảo vệ môi trường. Với ý tưởng sáng tạo của mình, tác giả cũng có thể tận dụng rác thải nilon để làm thêm nhiều bức tranh theo nhiều chủ đề khác nhau, tận dụng lại túi nilon có thể sử dụng được, hạn chế rác thải nilon ra môi trường gây ô nhiễm.