Ngày 9/12/2019 Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã Ban hành công văn số 946/ LHHVN-VIFOTEC về việc triển khai Cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc năm 2019-2020. Để thực hiện nội dung trên của Liên hiệp Hội Việt Nam, ngày 30/12/2019 Ủy ban nhân dân tỉnh Bến Tre có Công văn số 6571/UBND-KT giao cho Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh chủ trì phối hợp với các ngành hữu quan tổ chức cuộc thi nầy trên địa bàn tỉnh.
Năm 2020, năm thứ 6 tỉnh ta tổ chức phát động Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng, trên cơ sở phát huy những kết quả đã đạt được cũng như khắc phục những hạn chế qua 05 năm tổ chức cuộc thi ở địa phương.
Nếu nhìn lại qua 05 năm tổ chức cuộc thi cho thấy, số lượng sản phẩm dự thi đã tiến xa một bước khá vững chắc. Điểm nổi bật là sản phẩm dự thi năm sau cao hơn năm trước:
Năm 2015, năm đầu tiên tỉnh ta tổ chức phát động cuộc thi có 158 sản phẩm dự thi;
Năm 2016 có 230 sản phẩm, so với năm 2015 tăng 45,56% (230/158);
Năm 2017 có 854 sản phẩm, so với năm 2016 tăng 271,30% (854/230);
Năm 2018 có 1.214 sản phẩm, so với năm 2017 tăng 42,15% (1.214/854);
Năm 2019 có 3.054 sản phẩm, so với năm 2018 tăng 151,56% (3.054/ 1214) và so với năm 2015 tăng 18,32 lần (3.054/158).
Chất lượng sản phẩm dự thi cũng từng bước được nâng lên góp phần bồi dưỡng, khơi dậy tiềm năng và phát huy tư duy, năng lực sáng tạo trong thanh thiếu niên, nhi đồng, giúp các em tìm kiếm những ý tưởng mới, trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng sáng tạo, gắn kết những kiến thức được học tập trong nhà trường với những vấn đề thực tiển đặt ra trong dạy và học; trong đời sống xã hội.
Hội thảo nâng cao chất lượng cuộc thi Sáng tạo TTNNĐ tỉnh Bến Tre. (Ảnh: VPLHH)
Có được những kết quả nêu trên là do: Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND các huyện, thành phố; Các đơn vị trong Ban Tổ chức cuộc thi cấp tỉnh, huyện, thành phố đã phối hợp đồng bộ, chặt chẽ, phát huy tốt tinh thần trách nhiệm trong triển khai thực hiện cuộc thi đúng kế hoạch đã đề ra; Ban Giám hiệu các trường đã khắc phục mọi khó khăn tổ chức tốt cuộc thi ở cấp trường.
Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh; phòng Giáo dục và Đào tạo huyện, thành phố làm tốt chức năng thường trực chủ động kết hợp với các cơ quan hữu quan triển khai hướng dẫn Đoàn viên thanh niên, đội viên và học sinh tích cực hưởng ứng tham gia cuộc thi.
Nhiều học sinh ứng dụng các môn học trong nhà trường làm sản phẩm dự thi phục vụ tốt cho phương pháp giáo dục trực quan, góp phần từng bước đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy và học trong nhà trường.
Tuy nhiên, có một số tác giả gửi sản phẩm dự thi chưa có nhiều ý tưởng mới, còn theo lối mòn, sao chép trên mạng, sao chép những sản phẩm đã dự thi của các năm trước, nhất là các sản phẩm đã đạt giải, nhưng không có những cải tiến mới.
Một số sản phẩm dự thi có sự tham gia sâu của giáo viên hướng dẫn hoặc phụ huynh, nên khi được mời phỏng vấn nhiều tác giả trả lời và thao tác thực hành không được.
Nhận thức về mục đích, ý nghĩa cuộc thi của Ban Giám hiệu một số trường, tổ chức Đoàn, Đội chưa tốt.
Ông Nguyễn Quốc Bảo - Trưởng Ban Tổ chức Cuộc thi chia sẻ với các em học sinh
tại buổi lễ Tổng kết và trao giải Cuộc thi năm 2019. (Ảnh: VPLHH)
Theo báo cáo của Ban Tổ chức huyện, thành phố, còn một số trường, Ban Giám hiệu ít quan tâm đến các phong trào nói chung, Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng nói riêng, chỉ phân công hoặc giao khoán cán bộ đoàn hoặc giáo viên tổng phụ trách đội chịu trách nhiệm từ khâu triển khai hướng dẫn, cho đến hình thành các sản phẩm cho học sinh mà thiếu chỉ đạo kiểm tra, cho nên kết quả chưa đạt được theo mục đích yêu cầu của cuộc thi đã đề ra.
Còn có sản phẩm dự thi chất lượng chưa cao, do thiếu đầu tư công sức, trí tuệ của học sinh và sự hướng dẫn của giáo viên và phụ huynh; thiếu tính khoa học, thực tiễn và tính khả thi. Các sản phẩm dự thi trên lĩnh vực phần mềm tin học nhiều trường không có.
Lực lượng giáo viên làm nồng cốt định hướng, hướng dẫn học sinh nghiên cứu tìm ý tưởng và hình thành sản phẩm dự thi ở các trường có nhưng còn ít. Đội ngũ cán bộ trực tiếp tham gia hướng dẫn thực hiện cuộc thi chưa có kinh nghiệm.
Cuộc thi diễn ra cùng thời điểm các cuộc thi khác của trường như: Thi nghiên cứu khoa học và kỹ thuật cấp trung học, thi học sinh giỏi, giáo viên giỏi… học sinh THPT ít tham gia cuộc thi nầy.
Hầu hết các trường đều khó khăn về kinh phí, nên không có kinh phí hỗ trợ các em làm sản phẩm; trang thiết bị, dụng cụ thí nghiệm đối với sản phẩm ứng dụng các môn học: Lý, Hóa, Sinh ở các trường thiếu, khó kiểm định được tính hiệu quả trong ứng dụng của sản phẩm. Giáo viên hướng dẫn, kiến thức về lĩnh vực dự thi chưa sâu, thời gian hướng dẫn cho học sinh chưa nhiều
Để tập trung chỉ đạo nâng cao chất lượng cuộc thi năm 2020
Phải tiếp tục làm cho tổ chức Đoàn, Đội, nhất là trong Ban Giám hiệu, giáo viên và học sinh thống nhất cao mục đích ý nghĩa Cuộc thi: Đây là cơ hội để giới trẻ thể hiện khả năng sáng tạo, từ đó bồi dưỡng đào tạo các em trở thành những nhà khoa học, nhà sáng chế trong tương lai, góp phần phục vụ sự nghiệp Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước.
Triển khai phát động cuộc thi có hiệu quả còn góp phần thực hiện tốt NQ số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về: Đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
Đây là cuộc thi được tổ chức hàng năm trên phạm vi toàn quốc nên chúng ta phải có chiến lược dài hơi, phát động liên tục, có dự nguồn, phải khơi dậy tính đam mê luôn yêu thích sáng tạo trong mỗi học sinh, luôn phải có tư duy sáng tạo trong học tập, trong lao động.
Ban Giám hiệu các trường THPT, TTGDNN-GDTX phát động, vận động học sinh trong trường mình tích cực tham gia Cuộc thi, để góp phần nâng chất lượng Cuộc thi, để có sản phẩm đạt giải cao trong Cuộc thi toàn quốc, để tỉnh ta đạt nhiều giải cao vươn lên ngang bằng với khu vực (từ khi tham gia cuộc thi đến nay tỉnh ta đưa sản phẩm dự toàn quốc mới đạt được giải khuyến khích là cao nhất).
Mỗi trường phải tổ chức cho được các hình thức như: Câu lạc bộ nghiên cứu khoa học, hoặc nhóm yêu thích Sáng tạo, tổ chức cho được ngân hàng ý tưởng gắn với phát động phong trào thi đua lao động sáng tạo sâu rộng trong giáo viên và trong học sinh. Trước mắt cần tổ chức thí điểm một số lớp trong từng trường; một số trường trong huyện, thành phố tổng kết thực tiển rồi nhân rộng ra.
Ban Giám hiệu, tổ chức Đoàn, Đội giáo viên hướng dẫn của từng trường, phải quan tâm lãnh chỉ đạo, hướng dẫn phát động cuộc thi trong trường mình, phải xem đây là nhiệm vụ chính trị gắn chặt với nâng cao chất lượng hiệu quả dạy và học của từng trường (nên phải có chỉ tiêu cho mỗi lớp, mỗi trường).
Ban Tổ chức các huyện và thành phố phải tổ chức tốt việc nhận, phân loại lĩnh vực dự thi của từng sản phẩm và phải tổ chức chấm thi cho thật tốt theo từng lĩnh vực, chọn cho được những sản phẩm thật xuất sắc để trao giải vòng huyện và gởi dự thi vòng tỉnh. Trước khi gởi dự thi vòng tỉnh phải hoàn thiện lại sản phẩm cho có chất lượng.
Từng trường phải có kế hoạch từng bước nâng cao số lượng và chất lượng các sản phẩm dự thi. Để hướng đến có giải pháp giới thiệu, quảng bá các sản phẩm đạt giải hỗ trợ đưa các sản phẩm nầy ra thị trường, hoặc tạo điều kiện hổ trợ tác giả khởi nghiệp nhằm góp phần thực hiện tốt phong trào Đồng khởi Khởi nghiệp phát triển doanh nghiệp của tỉnh.
Tác giả: Huy Phục
