Những năm gần đây, phong trào nuôi dê phát triển rất mạnh trên địa bàn huyện Mỏ Cày Nam cả về quy mô lẫn phương thức chăn nuôi. Tổng đàn dê cừu toàn huyện cuối năm 2024 là 18.300 con, đa số các hộ chăn nuôi theo phương thức công nghiệp (nhốt hoàn toàn), trong đó có hộ anh Nguyễn Văn Lượm ấp Tân Thành Thượng xã Tân Trung huyện Mỏ Cày Nam là hộ điển hình thành công với mô hình nuôi dê theo phương thức công nghiệp kết hợp hệ thống thu gom phân bằng băng tải để giảm công lao động.

Mô hình nuôi dê theo phương thức công nghiệp kết hợp hệ thống thu gom phân bằng băng tải để giảm công lao động của anh anh Nguyễn Văn Lượm

Theo chia sẻ của anh Lượm thì anh bắt đầu nuôi dê từ năm 2019, lúc đầu quy mô chỉ vài chục con, sau khi chịu ảnh hưởng của bệnh dịch tả heo Châu phi, được sự quan tâm hỗ trợ của chính quyền địa phương, Hội Nông dân xã, cán bộ khuyến nông, anh nghỉ nuôi heo chuyển hoàn toàn sang nuôi dê, anh đã mở rộng quy mô từ vài chục con phát triển lên 250 con với 200 dê thịt và 50 dê sinh sản, mỗi tháng anh xuất bán 40 - 60 con dê thịt. Anh chọn nuôi giống dê Boer lai bởi đặc tính lớn nhanh, khoẻ mạnh hơn các giống dê khác. Khẩu phần ăn chủ yếu của dê là bã bia và thức ăn hỗn hợp theo tỷ lệ 1:1, riêng dê sinh sản anh cho ăn thêm cỏ xanh hoặc rơm khô vào những mùa thiếu cỏ và bổ sung thêm đá liếm, 1 tuần tắm cho dê 1-2 lần vào những ngày nắng nóng. Để giảm chi phí đầu vào, đặc biệt là chi phí thức ăn anh đã liên kết với các đại lý để mua thức ăn hỗn hợp và bã bia theo giá sỉ thấp hơn giá bán lẻ trên thị trường 10.000đ – 20.000đ/bao. Dê sinh sản mỗi năm đẻ 2 lứa, mỗi lứa 1-2 con, anh không bán giống mà để lại nuôi và mua thêm giống ở các nơi khác về để nuôi thịt.  Sau 4 tháng nuôi, dê thịt có trọng lượng bình quân 40kg/con, anh xuất bán cho các thương lái trong và ngoài tỉnh với giá bán 120.000đ-130.000đ/kg, sau khi trừ chi phí mỗi con anh thu lợi nhuận bình quân 1.500.000đ/con, như vậy mỗi năm gia đình anh thu lợi nhuận từ mô hình nuôi dê khoảng 700 triệu – 1 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo anh Lượm thì trong những năm đầu nuôi dê, vợ chồng anh rất vất vả trong việc thu dọn phân, do quy mô lớn, lượng phân nhiều và ướt (do nước tắm, rửa chuồng) nên rất khó để thu gom, từ 5 – 7 ngày phải thu dọn phân 1 lần, mỗi lần vợ chồng anh mất khoảng 4 giờ công lao động. Khoảng 3 năm gần đây, qua nghiên cứu sách, báo, internet anh đã tự thiết kế và lắp đặt hệ thống băng tải bằng lưới nylon thu gom phân theo hình thức bán tự động cho chuồng dê, để băng tải có độ bền được lâu, anh sử dụng lưới che nắng dệt kim của Thái Lan hoặc Đài Loan, tổng chi phí mỗi bộ băng tải chỉ khoảng 2.000.000đ cho kích thước sàn chuồng 2m x 16m.

Cấu tạo mỗi bộ băng tải anh Lượm thiết kế bao gồm các phần chính sau:

- 2 trục lô cuốn gắn ở 2 đầu dãy chuồng: trục làm bằng sắt có dạng trái khế (3 khía), cách sàn chuồng khoảng 20cm, 2 đầu trục của mỗi trục có 2 bánh xe ròng rọc được gắn vào thông qua bạc đạn.

2 trục lô cuốn gắn ở 2 đầu dãy chuồng

- Lưới tải và dây thừng: lưới nylon có kích thước bằng kích thước sàn chuồng (2m x 16m), mép lưới được kết chặt vào 2 sợi dây thừng theo chiều dọc, 2 đầu mỗi sợi dây thừng được nối lại với nhau qua bánh xe ròng rọc trên 2 trục lô cuốn ở 2 đầu dãy chuồng giúp căng lưới thẳng.

Lưới tải và dây thừng

- Bộ phận đỡ lưới tải và cố định dây thừng: để lưới tải không bị chùng khi có phân, sát mặt dưới của lưới tải dùng dây nhựa LPDE đặc buộc cách nhau 40cm theo chiều dọc; chiều ngang dùng thanh sắt tròn gắn ngang, các thanh gắn cách nhau 4 mét để hỗ trợ đỡ lưới tải. Dây thừng 2 bên mép lưới sẽ được nâng đỡ và cố định bởi bộ sứ đỡ dây, bộ sứ được lắp đặt xen kẻ với thanh thép ngang đỡ lưới.

Bộ phận đỡ lưới tải và cố định dây thừng

- Tay quay vận hành: phía ngoài bánh xe ròng rọc của 1 đầu lô cuốn bất kỳ ở cuối dãy chuồng gần hố phân chúng ta gắn thêm bộ phận tay quay động cơ cho hệ thống.

Khi vận hành tay quay, băng tải sẽ giúp kéo phân về hố chứa phân ở cuối dãy chuồng, nhờ đó mà vợ chồng anh Lượm chỉ mất 5 phút thu dọn phân mỗi ngày (tương đượng mất 35 phút mỗi tuần), chất lượng phân lại khô sạch thuận tiện cho việc đóng bao. Định kỳ hàng tháng thương lái sẽ đến thu mua phân với giá 30.000đ/bao, số lượng 110 -120 bao/tháng, mỗi tháng gia đình anh sẽ có thêm thu nhập từ tiền bán phân là 3.300.000đ – 3.600.000đ. Riêng phần nước tiểu dê anh sẽ cho vào hầm biogas thông qua rửa chuồng để lấy khí gas phục vụ cho việc nấu nướng trong gia đình.

Chia sẻ thêm về hệ thống băng tải thu gom phân và hướng phát triển sắp tới, anh Lượm cho biết: “Băng tải thu gom phân đã giúp vợ chồng tôi giảm được công lao động dọn dẹp, vệ sinh chuồng trại rất lớn, nhờ đó hai vợ chồng mới có thể mở rộng được quy mô nuôi. Hiện nay, con giống dê con rất khan hiếm nên việc tìm mua con giống rất khó khăn. Trong thời gian tới, để chủ động nguồn con giống phục vụ cho phát triển sản xuất ổn định, vợ chồng tôi dự định sẽ tuyển chọn thêm dê cái có ngoại hình đẹp để lại làm cái sinh sản, nhằm tự cung cấp giống, giảm bớt việc phải tìm mua thêm con giống bên ngoài như hiện nay”.

Chị Nguyễn Thị Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tân Trung cho biết: “anh Lượm là một trong những nông dân sản xuất giỏi có mô hình kinh tế hiệu quả đang được địa phương tuyên truyền nhân rộng. Nhờ thấy được hiệu quả mô hình chăn nuôi của gia đình anh Lượm, thời gian qua nhiều hộ chăn nuôi cũng đã xin tham gia vào tổ hợp tác chăn nuôi dê ấp Tân Thành Thượng do anh làm tổ trưởng. Trong công tác tuyên truyền, vận động anh cũng đã nhiệt tình tham gia cùng tổ viên và BCH chi hội tuyên truyền vận động, hỗ trợ con giống cho các hội viên mạnh dạn đầu tư chăn nuôi, đặc biệt là hộ nghèo góp phần thúc đẩy phong trào chăn nuôi của ấp nhà ngày càng phát triển, thúc đẩy nhân rộng mô hình kinh tế có hiệu quả ở địa phương, thực hiện tốt phong trào nông dân sản xuất kinh doanh giỏi giúp nhau xóa đói giảm nghèo và làm giàu chính đáng của người nông dân”.

Mô hình nuôi dê nhốt chuồng kết hợp băng tải thu gom phân của anh Lượm là mô hình mang lại hiệu quả kinh tế cao; ít tốn công lao động; phù hợp nhiều độ tuổi lao động, quy mô nuôi khác nhau; phù hợp với điều kiện phát triển chăn nuôi của địa phương, đặc biệt là chăn nuôi quy mô gia trại, trang trại như hiện nay. Thành công từ mô hình của anh Nguyễn Văn Lượm đã mở ra hướng đi mới cho bà con nông dân huyện Mỏ Cày Nam về mô hình chăn nuôi hiệu quả, bền vững, đảm bảo vệ sinh môi trường nên cần được phổ biến, nhân rộng.