Khoảng 5 tháng đầu năm 2024 (tính đến ngày 01-6-2024), cả nước xảy ra 36 vụ ngộ độc thực phẩm (NĐTP), có hơn 2.100 người mắc và 6 người tử vong. So với cùng kỳ năm 2023, số vụ giảm 10%, số người tử vong giảm 46% (báo cáo tại cuộc họp Chính phủ thường kỳ diễn ra vào chiều ngày 01-6-2024 tại Văn phòng Chính phủ về việc cung cấp thông tin về tình hình kinh tế-xã hội tháng 5-2024 và 5 tháng đầu năm).
Trước đó, vào sáng ngày 03-01-2024, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo liên ngành trung ương về an toàn thực phẩm (ATTP). Theo báo cáo, năm 2022 cả nước xảy ra 54 vụ NĐTP, 1.359 người bị ngộ độc, có 18 người tử vong. Các số liệu này tiếp tục tăng trong năm 2023, toàn quốc ghi nhận 125 vụ NĐTP, hơn 2.100 người bị ngộ độc và 28 người tử vong, đặc biệt đã xuất hiện ngộ độc do vi khuẩn Clostridium botulinum sinh độc tố botulinum.
Trong các vụ NĐTP gần đây liên quan đến thịt heo, nổi lên một số vụ lớn như tại Sóc Trăng, vụ ngộ độc xảy ra hồi tháng 01-2024 tại hộ kinh doanh bánh mì Thu Hà, làm 150 người mắc và đi viện. Nguyên nhân do vi khuẩn Salmonella trong thịt nguội. Vụ ngộ độc tại tiệm bánh mì Cô Băng, Đồng Nai xảy ra cuối tháng 04-2024, làm 547 người mắc và nhập viện. Nguyên nhân do vi sinh vật Salmonella trong thịt heo đã qua chế biến, chả lụa. Vào khoảng tháng 8-2024, vụ việc 149 người ngộ độc khi ăn bánh mì thịt ở thành phố Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp mà nguyên nhân gây ngộ độc là do vi khuẩn Salmonella có trong patê gan do cơ sở sản xuất bánh mì Hồng Ngọc 12 tự sản xuất.
Mới đây, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã ký Chỉ thị số 38/CT-TTg ngày 11-10-2024 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa NĐTP. Cụ thể, Chỉ thị nêu rõ:
Trong thời gian vừa qua, công tác bảo đảm ATTP trong đó có phòng ngừa NĐTP đã được các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện, đạt nhiều kết quả tích cực. Số vụ NĐTP, số người tử vong do ngộ độc đã giảm nhiều so với những năm trước đây. Tuy nhiên, từ đầu năm 2024 đến nay, tại nhiều địa phương đã liên tiếp xảy ra một số vụ NĐTP lớn, làm nhiều người mắc và phải nhập viện điều trị, nguy cơ NĐTP vẫn luôn hiện hữu, tiếp tục gây lo lắng trong nhân dân.
Nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa NĐTP, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu:
Bộ Y tế: Tăng cường thực hiện công tác phòng ngừa, ngăn chặn và khắc phục sự cố về ATTP, nhất là phòng ngừa nguy cơ gây NĐTP; kịp thời chấn chỉnh các hạn chế, bất cập (nếu có); thường xuyên đôn đốc, kiểm tra việc tổ chức thực hiện công tác này tại các địa phương, nhất là tại các địa bàn trọng điểm, các đô thị lớn, các khu du lịch... nơi có nhiều bếp ăn tập thể, cơ sở dịch vụ ăn uống dành cho công nhân, học sinh, khách du lịch...; hạn chế đến mức thấp nhất nguy cơ gây NĐTP.
Đẩy mạnh việc thông tin, tuyên truyền về nguy cơ gây NĐTP và phòng ngừa NĐTP, nhất là tại các điểm, khu du lịch, bếp ăn tập thể của trường học, khu công nghiệp, khu chế xuất, thức ăn đường phố;
Chỉ đạo thực hiện đầy đủ, có hiệu quả các biện pháp giám sát các nguy cơ gây NĐTP, thông tin và cảnh báo nguy cơ gây NĐTP do vi sinh vật, độc tố tự nhiên...; tăng cường kiểm tra việc chấp hành pháp luật về ATTP, lưu ý tăng cường chỉ đạo việc kiểm tra đột xuất, nhất là tại các khu vực có nguy cơ cao, xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định;
Chỉ đạo cấp cứu, điều trị kịp thời cho người bị NĐTP, bảo đảm tốt nhất cho sức khỏe, tính mạng người dân khi xảy ra NĐTP; chủ động và kịp thời hỗ trợ các địa phương xử lý, khắc phục hậu quả NĐTP trong trường hợp cần thiết.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương thực hiện đầy đủ trách nhiệm phối hợp với Bộ Y tế trong điều tra nguyên nhân; chủ trì trong việc truy xuất nguồn gốc và xử lý thực phẩm gây ngộ độc; thường xuyên giám sát các mối nguy và nguy cơ gây NĐTP do hóa chất bảo vệ thực vật, methanol trong rượu...; đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về nguy cơ gây NĐTP và phòng chống NĐTP đối với các nhóm sản phẩm thuộc lĩnh vực được phân công quản lý.
Bộ Công an tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm, vi phạm pháp luật trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm; đẩy mạnh việc xử lý hình sự đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm nghiêm trọng, nhất là hoạt động nhập lậu, sản xuất, tàng trữ, buôn bán các loại thực phẩm giả, kém chất lượng theo quy định pháp luật.
Bộ Thông tin và Truyền thông, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam các cơ quan báo chí đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về các biện pháp bảo đảm ATTP trong sản xuất, chế biến, kinh doanh và tiêu dùng thực phẩm, nhận diện và phòng ngừa nguy cơ gây NĐTP.
Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương:
Bố trí đủ kinh phí, nguồn lực, chỉ tiêu biên chế, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước về ATTP trên địa bàn.
Thường xuyên tổ chức đánh giá các nguy cơ gây NĐTP và triển khai các biện pháp cần thiết nhằm ngăn ngừa NĐTP trên địa bàn.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm tra đột xuất việc chấp hành quy định về điều kiện bảo đảm ATTP đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ, thức ăn đường phố, cơ sở kinh doanh, dịch vụ ăn uống, ATTP tại các chợ trên địa bàn, nhà ăn tập thể và các đối tượng theo phân cấp quản lý; xử lý nghiêm các vi phạm, kiên quyết đình chỉ hoạt động đối với các cơ sở không bảo đảm ATTP, thu hồi và xử lý thực phẩm không bảo đảm an toàn, thực phẩm có nguy cơ gây ngộ độc.
Tổ chức tập huấn, cập nhật kiến thức, bố trí nguồn lực, diễn tập ứng phó sự cố, NĐTP có thể xảy ra trên địa bàn.
Chỉ đạo tăng cường trách nhiệm của chính quyền cơ sở trong công tác nắm bắt tình hình, kiểm tra và xử lý vi phạm quy định về ATTP đối với tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh thực phẩm, nhất là kinh doanh dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố; kịp thời xử lý, thông tin về sự cố, nguy cơ, vụ việc NĐTP trên địa bàn.
