Trong bối cảnh ngành nông nghiệp ngày càng đối mặt với yêu cầu cao về chất lượng, bảo quản và chế biến sâu, tỉnh Bến Tre đã có một bước tiến nổi bật khi triển khai thành công đề tài khoa học cấp tỉnh: “Nghiên cứu quy trình công nghệ và xây dựng mô hình ứng dụng công nghệ sấy thăng hoa để nâng cao chất lượng sản phẩm trái cây sấy đặc sản trên địa bàn tỉnh Bến Tre”. Đề tài do Trường Đại học Nguyễn Tất Thành chủ trì, ThS. Nguyễn Thanh Việt làm chủ nhiệm, đã được Hội đồng khoa học cấp tỉnh nghiệm thu đánh giá đạt yêu cầu vào ngày 13/6/2025, với nhiều kết quả có giá trị ứng dụng cao, góp phần trực tiếp vào việc nâng cao giá trị nông sản, thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững.

Sản phẩm sầu riêng, nhãn, mít, xoài sấy thăng hoa

Từ thực tế nguồn nguyên liệu dồi dào nhưng chủ yếu tiêu thụ dạng tươi, gây ra tình trạng khó bảo quản, dư thừa trong mùa vụ, đề tài đã tiếp cận giải pháp bảo quản và chế biến sâu bằng công nghệ sấy thăng hoa – một trong những công nghệ hiện đại bậc nhất hiện nay giúp giữ nguyên hình dạng, màu sắc, mùi vị và giá trị dinh dưỡng của sản phẩm. Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu đã xây dựng thành công bốn quy trình công nghệ sản xuất và bảo quản sản phẩm sấy thăng hoa cho các loại trái cây chủ lực của tỉnh Bến Tre gồm sầu riêng, mít, xoài và nhãn. Mỗi quy trình đều được nghiên cứu bài bản từ đặc tính nguyên liệu, thời điểm thu hoạch tối ưu đến hệ thống thiết bị, thông số kỹ thuật và tiêu chuẩn đánh giá chất lượng thành phẩm. Các quy trình đã được chuyển giao thực tế cho doanh nghiệp, triển khai sản xuất thử nghiệm, tạo ra sản phẩm có chất lượng cao, đảm bảo an toàn thực phẩm, không sử dụng hóa chất độc hại.

Hội đồng khoa học và công nghệ chuyên ngành tỉnh đánh giá kết quả đề tài

Cùng với việc hoàn thiện quy trình kỹ thuật, đề tài còn tạo ra bộ sản phẩm đào tạo – chuyển giao gồm tài liệu tập huấn, hướng dẫn vận hành dây chuyền, giúp đội ngũ kỹ thuật và công nhân doanh nghiệp tiếp cận và làm chủ công nghệ. Đáng chú ý, từ các sản phẩm nghiên cứu, nhóm thực hiện đã phát triển bao bì thương mại chuyên nghiệp, xây dựng bộ nhận diện thương hiệu “Mekong Food Tech”, hoàn thiện hồ sơ sản phẩm và đăng ký tham gia chương trình OCOP. Các sản phẩm đã được quảng bá trên các nền tảng thương mại điện tử như Facebook, Shopee, Tiktok và giới thiệu tại các hội thảo, hội nghị khoa học và công nghệ, triển lãm trong và ngoài tỉnh, bước đầu tạo dựng hình ảnh sản phẩm đặc trưng gắn với địa danh Bến Tre.

Về mặt hiệu quả, đề tài đã đem lại nhiều lợi ích cụ thể như:

Về kinh tế, việc chế biến sâu giúp gia tăng giá trị sản phẩm gấp 3-5 lần so với nguyên liệu tươi, mở ra đầu ra ổn định cho người nông dân và doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh giá nông sản thường xuyên biến động.

Về xã hội, sản phẩm sấy thăng hoa tạo thêm việc làm tại địa phương, giúp tăng thu nhập và nâng cao kỹ năng cho lao động nông thôn.

Về môi trường, công nghệ sấy thăng hoa giúp tận dụng hiệu quả nông sản mùa vụ, giảm thiểu tình trạng thải bỏ gây lãng phí và ô nhiễm; quy trình sản xuất hoàn toàn không sử dụng hóa chất, đảm bảo an toàn sinh thái.

Về công nghệ, đề tài góp phần làm chủ và nội địa hóa công nghệ sấy hiện đại, từ đó nâng cao năng lực chế biến của tỉnh nhà, định hướng phát triển vùng nguyên liệu gắn với chuỗi giá trị nông sản bền vững.

Có thể khẳng định, đề tài không chỉ mang ý nghĩa khoa học và công nghệ, mà còn là một mô hình khả thi, thiết thực trong chuyển đổi mô hình sản xuất nông nghiệp truyền thống sang hướng hiện đại, bền vững và hiệu quả hơn, góp phần nâng tầm thương hiệu trái cây Bến Tre trên thị trường trong nước và quốc tế.