54 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh (9/1969-9/2023).
Kỷ niệm 60 năm Cuba thành lập Ủy ban đoàn kết với miền Nam Việt Nam (23/9/1963-23/9/2023), 50 năm Chủ tịch Cuba Fidel Castro lần đầu thăm Việt Nam và tới vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại Quảng Trị (9/1973 – 9/2023)

Ngày 16/9/1973, trước khi tạm biệt Việt Nam sau chuyến thăm lần đầu tiên, Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã nói rõ Chủ tịch Hồ Chí Minh là người được Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba vô cùng khâm phục. Riêng đối với cá nhân đồng chí, không gặp được Chủ tịch Hồ Chí Minh trước khi Người qua đời khiến đồng chí vô cùng nuối tiếc.

 “Một tấm gương sáng ngời những phẩm chất cách mạng và nhân đạo cao cả nhất” 

Việt Nam và Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 2/12/1960. Năm 1964, Anh hùng Núp (tên thật là Đinh Núp) được Đảng, Nhà nước Cuba mời sang thăm đất nước tươi đẹp này. Khi chia tay, Chủ tịch Cuba Fidel Castro nhờ Anh hùng Núp về thưa với Chủ tịch Hồ Chí Minh rằng: Trong cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, Việt Nam cần gì đã có Cuba bên cạnh.

Năm 1966, đồng chí Raul Castro (em trai đồng chí Fidel Castro) khi đó là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Cuba đã sang thăm Việt Nam và có cuộc gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Ông Nguyễn Đình Bin, nguyên Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao, chia sẻ không thể nào quên những giây phút tiếp đón Chủ tịch Cuba Fidel Castro đến viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đại sứ quán Việt Nam ở Cuba ngay sau khi biết tin Người qua đời vào đầu tháng 9/1969. Ông Nguyễn Đình Bin chứng kiến gương mặt đồng chí Fidel Castro thật đau buồn và xúc động. Đồng chí Fidel Castro ngồi lại rất lâu để hỏi chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh và đồng chí đã bày tỏ vô cùng nuối tiếc vì chưa được gặp Người.

Trong Điện chia buồn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba và Chính phủ cách mạng Cuba viết ngày 4/9/1969 tại La Habana; Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã nhận định về Người như sau: “Cuộc đời của Đồng chí là một là một tấm gương sáng ngời những phẩm chất cách mạng và nhân đạo cao cả nhất”. Sau đó, đồng chí Fidel Castro đã cử hai người bạn chiến đấu thân thiết trong số năm nhà lãnh đạo cao nhất Cuba là các Tư lệnh Cách mạng Juan Almeida và Ramiro Valdes sang viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Hà Nội.

Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam Lê Duẩn; Chủ tịch Quốc hội Trường Chinh; Thủ tướng Phạm Văn Đồng; Đại tướng Võ Nguyên Giáp đón đồng chí Fidel Castro tại sân bay Gia Lâm, trưa ngày 12/9/1973. (Ảnh tư liệu lịch sử)

“Một người bảo vệ kiên quyết nhất sự đoàn kết của các lực lượng tiến bộ và cách mạng trên thế giới”

Phát biểu tại Hà Nội vào ngày 12/9/1973 trong chuyến thăm Việt Nam lần đầu tiên, Chủ tịch Cuba Fidel Castro nhấn mạnh: “Việt Nam đã nêu cho tất cả các dân tộc bị áp bức, bóc lột trên thế giới một bài học bất hủ. Không có một phong trào giải phóng dân tộc nào, không một dân tộc nào đã từng đấu tranh để giành độc lập của mình mà đã phải tiến hành một cuộc đấu tranh lâu dài và anh hùng như nhân dân Việt Nam. Cần nhắc lại hoàn cảnh rất khó khăn phức tạp, khi nhân dân Việt Nam bắt đầu cuộc đấu tranh của mình. Nói tới điều đó không đó không thể không nói nhắc tới cái tên vô cùng tôn kính và thân yêu: Chủ tịch Hồ Chí Minh. Do hiểu rõ tầm quan trọng lịch sử vô cùng lớn lao và ảnh hưởng của cuộc Cách mạng Tháng Mười vinh quang, do tiếp thu tư tưởng sáng ngời của Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thấy rất rõ trong Chủ nghĩa Mác – Lênin bài học và con đường để tìm ra giải pháp cho tất cả các dân tộc bị chủ nghĩa thực dân áp bức và bóc lột. Đồng chí Hồ Chí Minh đã kếp hợp một cách thiên tài cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và cuộc đấu tranh vì quyền lợi của quần chúng bị bọn phong kiến và giai cấp bóc lột áp bức. Người đã tìm ra con đường kết hợp giữa những tư tưởng yêu nước của các dân tộc với sự cần thiết phải giải thoát họ khỏi sự áp bức bóc lột. Sự nghiệp giải phóng dân tộc và sự nghiệp giải phóng xã hội là hai điểm then chốt trong học thuyết của Người.

Chủ tịch Hồ Chí Minh còn thấy rằng các dân tộc lạc hậu do sự áp bức, bóc lột của chủ nghĩa thực dân có thể có những bước nhảy vọt trong lịch sử và xây dựng nền kinh tế của mình theo con đường xã hội chủ nghĩa, không phải trải qua sự hy sinh và những nổi kinh hoàng của chủ nghĩa tư bản.

Chủ tịch Hồ Chí Minh không những có quan điểm chiến lược rõ ràng mà còn thấy sự cần thiết thành lập và xây dựng một đảng tiên phong lãnh đạo cuộc đấu tranh đó. Và chính Người đã bắt tay xây dựng nên Đảng Cộng sản Đông Dương, và sau này là Đảng Lao Động Việt Nam. Người đã tổ chức nên Đảng, giáo dục Đảng và rèn luyện Đảng trong cuộc đấu tranh. Chính nhờ vậy mà nhân dân Việt Nam đã có được đội tiên phong của mình, một Đảng sáng suốt biết đoàn kết tất cả các lực lượng tiến bộ của nhân dân trong một mặt trận rộng rãi để đưa họ đến thắng lợi.

Chúng tôi nghĩ rằng tất cả các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới sẽ tìm thấy trong cuộc đời đồng chí Hồ Chí Minh, trong tư tưởng chính trị của Người, trong quan điểm chiến thuật và chiến lược trong sáng của Người, một nguồn tri thức vô cùng phong phú để giải quyết những vấn đề của bản thân mình.

Đồng chí Hồ Chí Minh đã biết vận dụng một cách thiên tài vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam những nguyên lý bất hủ của Chủ nghĩa Mác – Lênin, và lịch sử đã chứng minh sự đúng đắn của Người. Vì nếu làm khác đi thì không một dân tộc nào có thể viết được trang sử vẻ vang và anh hùng như nhân dân Việt Nam; đánh bại chủ nghĩa thực dân Pháp và sau đó, đánh bại chủ nghĩa đế quốc Mỹ.

Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Công viên Hồ Chí Minh ở Thủ đô La Habana (Cuba). (Ảnh: TTXVN)

Ngoài ra Chủ tịch Hồ Chí Minh còn có một quan niệm rất rõ ràng về các lực lượng của phong trào cách mạng quốc tế. Ngày từ đầu, Người đã hiểu rằng cách mạng Việt Nam là một bộ phận của lực lượng ấy. Chính Người đã dựa vào các lực lượng của phong trào cách mạng ấy, vì nếu không có sự đoàn kết đó thì không có một dân tộc nào có thể thắng được các lực lượng hùng mạnh của chủ nghĩa đế quốc trên thế giới ngày nay. Đây là một trong những bài học tuyệt vời khác mà Đảng Lao Động Việt Nam và nhân dân Việt Nam đã chỉ ra cho tất cả các dân tộc cách mạng trên thế giới.

Ngoài ra Chủ tịch Hồ Chí Minh là một người bảo vệ kiên quyết nhất sự đoàn kết của các lực lượng tiến bộ và cách mạng trên thế giới. Người hiểu rõ mọi sức mạnh cần thiết để chiến thắng kẻ thù đế quốc chính là ở trong sự đoàn kết đó”.

Phát biểu tại buổi chiêu đãi trước khi tạm biệt Việt Nam ngày 16/9/1973 tại Phủ Chủ tịch, đồng chí Fidel Castro luôn nuối tiếc một điều trong cuộc đời mình là không được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh, và đã bày tỏ rằng: “Chúng tôi chỉ có một nỗi đau lòng là đã không đến được Việt Nam trước ngày 3/9/1969, không có may mắn lớn được gặp trực tiếp Chủ tịch Hồ Chí Minh mà chúng tôi vô cùng khâm phục. Nhưng chúng tôi được đền bù là đã được gặp và tiếp xúc và gần gũi nhân dân Việt Nam và được thấy phản chiếu trong nhân dân Việt Nam sự nghiệp của Người, những lời giáo huấn của Người, sự giáo dục, công lao và tấm gương của Người, chủ nghĩa anh hùng và đức tính khiêm tốn của Người”.

Ở Cuba hiện có một trường tiểu học ở Thủ đô La Habana và một trường cấp hai ở tỉnh Jarugo mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong buổi lễ khánh thành ngôi trường cấp hai ở tỉnh Jarugo mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh vào ngày 23/3/1974, Chủ tịch Cuba Fidel Castro và Thủ tướng Việt Nam Phạm Văn Đồng đã đến dự. Ngoài ra, Cuba còn có một Tượng đài Hồ Chí Minh (được hoàn thành năm 2003) đặt tại Công viên Hồ Chí Minh ở Thủ đô La Habana.

Nguyễn Văn Toàn