Trò chơi dân gian được ví von như những “khúc hát đồng dao” đầy màu sắc và chứa chan kỷ niệm những ngày thơ ấu. Các trò chơi tạo ra niềm vui đáng nhớ, kết nối thế hệ và truyền tải những giá trị truyền thống qua thời gian. Trò chơi dân gian có nhiều lợi ích về trí tuệ và sự tương tác xã hội… Đây là trò chơi giúp rèn luyện tư duy, tính toán và chiến thuật. Trò chơi dân gian là một loại hình nghệ thuật được hình thành từ xa xưa và phát triển theo thời gian. Xuất phát từ cuộc sống của người dân lao động, vốn dĩ chỉ quanh năm quanh quẩn làng xã, họ cần có một cách thức, phương tiện giải trí trong cuộc sống thường ngày hay qua các lễ hội nhằm xua tan nổi vất vả, cực nhọc hàng ngày. Tuổi thơ hẵn trong mỗi chúng ta đều còn lưu lại những kí ức về những trò chơi gắn liền với gia đình, bạn bè, ngôi nhà, vườn cây, con đường, ngôi trường… mà dẫu thời gian có trôi qua mỗi khi chúng ta hồi tưởng đều bồi hồi, tưởng nhớ. Hiện nay, khi xã hội phát triển nhiều trò chơi mới lạ, hấp dẫn hơn những trò chơi xưa đã dần bị lãng quên. Thường thì những trò chơi hay gắn liền với những câu đồng dao, ca dao, tục ngữ… nên dễ nhớ, dễ thuộc và rất dễ đi vào lòng người. Với những ưu thế đó, dần dần, trò chơi dân gian đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong sự tồn tại và phát triển của con người Việt Nam. Đó không chỉ là phương tiện thư giãn, giải trí bổ ích sau những lúc lao động mệt mỏi mà còn được xem là một hình thức giáo dục nhân cách con người, giúp hình thành tính cách cũng như phát triển thể chất cho mọi người. Hiện nay, những trò chơi mới có nhiều hình thức, hình dạng mới lạ song lại không mang tính giáo dục và hiệu quả. Có những trò chơi thậm chí gây ảnh hưởng sức khoẻ, tinh thần học sinh. Một số trò chơi hiện đại cũng có tác dụng tốt để phát triển tâm, sinh lí của trẻ em, nhưng ngược lại, cũng có rất nhiều trò chơi nguy hiểm như: súng bắn đạn, con quay, games bạo lực, đốt que diêm... Các trò chơi này kích động tính hiếu chiến của trẻ dẫn đến những hành vi bạo lực, ảnh hưởng không tốt đến sự hình thành nhân cách trẻ nhỏ. Sự ứng dụng mạng xã hội ở nước ta trong thời gian qua như một sự phát triển mạnh mẻ về công nghệ, nhưng việc trẻ em tiếp xúc với nó khi còn quá sớm, lại chỉ biết những thứ tiêu cực là vấn đề đáng báo động. Việc ngồi lâu trên máy tính, xem điện thoại quá nhiều còn làm cho các em có thể mắc các bệnh về mắt, tự kỉ, tăng động,… Các trò chơi hiện đại thường không khơi dậy trong trẻ em những cảm nhận hồn nhiên, trong trẻo như nhiều trò chơi dân gian xưa.

Vì thế trên các tiết học với chủ đề có liên quan giáo viên trong nhà trường nên hướng dẫn học sinh thực hiện mô hình trò chơi này. Vừa tạo cảm giác vừa học vừa chơi vừa cho các em thích thú làm những đồ chơi từ những vật liệu đơn giản tìm được, vừa an toàn. Hơn thế nữa đó là giáo dục hiệu quả nhất về Trí, Đức, Thể, Mĩ cho học sinh.

Trí: Những trò chơi dân gian đa số sử dụng trí tuệ và chiến thuật để chiến thắng, điều này góp phần rèn luyện sự thông minh nhạy bén của người chơi. Học sinh từ đó tự rút kinh nghiệm cho bản thân không những ở ngoài thực tiễn mà trong học tập.

Đức: Có những trò chơi dân gian không chỉ cần sự cố gắng của bản thân mà còn đòi hỏi sự đoàn kết của tập thể. Đó là sức mạnh của niềm tin, gắn bó, yêu thương giữa đồng đội. Từ đó giáo dục tinh thần tương thân tương ái trong tập thể lớp, giúp các em gần gũi, giúp đỡ nhau trong học tập và trong cuộc sống.

Thể: Trò chơi dân gian không chỉ đem lại niềm vui và tinh thần tích cực mà nó còn rèn luyện thể lực. Sức khoẻ là vốn quí báu nhất của con người. Cho nên ngoài lợi ích giải trí nó còn góp phần nâng cao giáo dục thể chất cho học sinh.

Mĩ: Nét đẹp của trò chơi dân gian không chỉ là nét đẹp tâm hồn của người dân Việt Nam xưa mà nó còn mang vẻ đẹp quê hương đất nước. Dù chúng ta có  già đi và xa quê hương nhưng những kí ức về tuổi thơ những người bạn luôn mãi ghi nhớ đến suốt cuộc đời.

Trò chơi dân gian dành cho các em không chỉ góp phần rèn luyện sức khỏe, kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc sinh hoạt theo nhóm, giúp tạo tính đoàn kết gắn bó với nhau hơn mà còn giúp các em luyện khả năng ứng xử văn hóa, lối sống lành mạnh không bạo lực học đường không sa vào những trò chơi games bạo lực và các tệ nạn xã hội khác.

Một số trò chơi hiện đại cũng có tác dụng tốt để phát triển tâm, sinh lí của trẻ em, nhưng ngược lại, cũng có rất nhiều trò chơi nguy hiểm. Các trò chơi này kích động tính hiếu chiến của trẻ dẫn đến những hành vi xấu, ảnh hưởng không tốt đến sự hình thành nhân cách. Trước đây khi tuyên truyền giáo dục học sinh chơi nhưng trò chơi truyền thống chỉ tập trung nhắc nhỡ khi sinh hoạt dưới cờ, Sinh hoạt Đội, Tổng phụ trách đã tổ chức sân chơi cho các em vào những ngày lễ hội như đá cầu, nhảy dây, nhảy bao bố, kéo co,… tuy vui nhộn nhưng chưa thấy được hiệu quả tuyên truyền.

- Để đạt được mục đích giáo dục và khuyến khích cho học sinh với nhiều hình thức tạo hình phong phú để lôi cuốn các em tham gia.

- Đổi mới nội dung giáo dục phù hợp với đối tượng học sinh, phải kết hợp nhiều loại hình giáo dục nhằm kích thích sự tìm tòi, suy nghĩ của các em để các em tự hòa mình vào tham gia các hoạt động trò chơi. Kết hợp thực hành và sáng tạo trên nhiều chất liệu. Vừa tạo ra sản phẩm đẹp vừa bảo vệ môi trường.

- Phát huy tính tích cực của các em trong mọi hoạt động nhằm rèn cho các em các kỹ năng sống hiện có. Một số trò chơi thường quên thuộc với chúng ta như:

Trò chơi dân gian ô ăn quan                   

Ô ăn quan là trò chơi dân gian có nhiều lợi ích về trí tuệ và sự tương tác xã hội. Với cách chơi đơn giản, người chơi cần di chuyển quân cờ và ăn quân đối phương để giành chiến thắng. Đây là trò chơi giúp rèn luyện tư duy, tính toán và chiến thuật nhạy bén. Ô ăn quan không chỉ mang lại niềm vui giải trí ở mọi lứa tuổi mà còn tạo cơ hội giao lưu, kết nối đam mê sở thích với người chơi khác.

Mô hình trò chơi ô ăn quan

Trò chơi dân gian bịt mắt bắt dê

Trong bịt mắt bắt dê, người chơi sẽ phải che mắt lại và đi bắt những người tham gia khác. Nếu đóng vai là người bắt, bạn phải sử dụng tai để định vị người chơi khác ở vị trí nào vừa gọi đúng tên người mình cần tìm. Còn nếu đóng vai người trốn, bạn cần đi nhẹ và nói khẽ, tránh để người bắt phát hiện. Đây là trò chơi vui nhộn, vừa bất ngờ vừa thích thú.

Mô hình trò chơi dân gian bịt mắt bắt dê