Đến với Net Zero Tours xứ dừa, du khách được hướng dẫn ăn gì ít phát thải khí carbon ra môi trường, làm gì để cùng nhau bù đắp phát thải trong chuyến đi, góp phần tái tạo tốt cho môi trường sinh thái.

Bến Tre là tỉnh đầu tiên ở Đồng bằng sông Cửu Long phối hợp với Viện Nghiên cứu ứng dụng và đổi mới sáng tạo doanh nghiệp (3AI) thí điểm Net Zero Tours. Đến với tour này, mỗi du khách được làm nhiều việc tốt vì một môi trường tái tạo xanh bền vững, góp phần với cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Du khách được phát Passport xanh

Trung hòa phát thải

Trước khi khởi hành, du khách sẽ được Công ty TNHH MTV truyền thông và du lịch C2T (Công ty TT&DL C2T) phát một passport xanh và cây bút chì để ghi các hoạt động của mình trong suốt quá trình của chuyến du lịch, mỗi hành động tốt cho môi trường sinh thái, giảm phát thải, được tính điểm trừ cho những phát thải trong chuyến đi.

Khi nhận passport, du khách được hướng dẫn viên (HDV) du lịch hướng dẫn ghi chép như khách đến từ Tp.HCM, đi xe ô tô 4 chỗ, phát thải từ một xe: 22kg CO₂. Đoàn 16 người đi bốn ô tô, phát thải cộng chung: 88kg CO₂, nên đi một xe 16 chỗ, lượng phát thải sẽ ít hơn. Du khách đi xe ô tô điện, phát thải giảm 95% so với tô tô chạy bằng nhiên liệu xăng dầu.

Để trung hòa lượng phát thải, HDV du lịch đưa ra những hành động du khách có thể cùng nhau tham gia bù trừ phát thải, mọi người đều nôn nóng với những hành động vì môi trường mà mình sắp được góp phần.

Trồng cây bần tạo môi trường sống cho hệ đa sinh vật

Tour khởi hành từ bến tàu du lịch, bờ Bắc sông Bến Tre, tàu di chuyển chậm trên sông nước Bến Tre theo lộ trình của tour “Thành phố dưới tán dừa” của công ty này trước đây. Tàu chạy sang bờ Nam sông Bến Tre, dừng sát vào rặng bần, trên tàu khách có thể với tay hái những trái bần chua, nếu như trước đây khách có thể hái trái bần thoải mái, đưa vào tàu chấm muối ớt, đem về làm quà kỷ niệm, nhưng nay HDV du lịch khuyên du khách chỉ hái một trái, dành nhiều trái trên cây, khi trái chín có cái cho chim ăn, trái chín rụng xuống nước, cá ngát, cá dứa ăn… Cá có thức ăn, sinh sôi phát triển, mới có cá làm thức ăn cho con người.

Trên tàu, du khách được xem người dân mưu sinh trên sông nước, họ chài, cào kéo lưới tôm, cá dưới sông. Nhiều du khách tỏ ra thích thú khi nhìn động tác nhịp nhịp chân của người dân chày khi họ kéo lưới lên, trong lưới có tôm lớn quơ hai càng xanh dài cùng tôm cá lớn nhỏ, tôm mang trứng, chà, gốc cây, rác nilong... du khách được HDV gợi ý chi tiền mua cá tôm nhỏ, tôm trứng và thả lại dòng sông, cho ít tiền để người kéo lưới giữ lại chà, gốc cây, rác nilong mang về tiêu hủy mà không thả lại môi trường sông nước, không ai nói ai, gần như tất cả du khách đều đồng tình theo lời HDV, vẻ mặt mọi người lộ niềm vui, hạnh phúc khi làm việc có ích. Trẻ em ở Tp.HCM từ nào đến nay chưa biết tên các loại cá, rất thích khi biết con cá bống cát, cá mè, cá phi, cá lòng tong, tép mòng khác với tôm lóng... HDV cho biết việc thả tôm cá nhỏ, tôm trứng xuống dòng sông là bảo vệ nguồn lợi thủy sản không cạn kiệt, giữ lại rác mang về tiêu hủy, góp phần làm sạch lòng sông, là hành động được tính điểm trừ lượng phát thải trước đó. 

Tôm càng xanh bắt lên, chủ ghe luộc chín đưa lên tàu để du khách thưởng thức, những trái bần hái lúc nãy được dầm nước chấm tôm luộc, nhiều du khách khen ngon với món ăn lạ miệng, đậm nét văn hóa ẩm thực xứ dừa. Tuy nhiên mỗi người chỉ được dùng một con tôm vì dùng thoải mái, lâu ngày sông nước sẽ cạn kiệt nguồn thủy sản này. Du khách nghe HDV lý giải điều này lộ vẻ hài lòng vì chính mình đang tham gia bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Hướng đến Net Zero

Trên tàu, du khách được giải khát bằng nước dừa, dừa xiêm, dừa dứa ướp lạnh, uống vào ngọt mát. Một du khác uống một hơi nước trái dừa ướp lạnh thốt lên sảng khoái: lạnh tới nóc (đỉnh đầu). HDV du lịch cho biết dùng trái dừa xiêm thay nước đóng chai không thải rác nhựa ra môi trường, ống hút nước dừa sản xuất từ cỏ bàn sẽ nhanh chóng phân hủy trong môi trường thiên nhiên. Dừa uống nước sau khi khách dùng bỏ đi, nhân viên của công ty gôm lại và sẽ mang cho nhà vườn dùng cơm dừa non nuôi gà, gáo dừa sẽ nhanh phân hủy thành phân hữu cơ bón cho cây.

Trong chuyến du lịch, du khách được HDV mời tham gia trồng cây trên bãi bồi ven sông. Nhiều du khách thốt lên thích thú khi đặt chân xuống bãi bùn mềm mịn phù sa, trồng những cây bần (còn có tên là cây thúy liễu) con, trong thời gian không lâu rễ bần sẽ phát triển chi chít trên bãi bồi, giữ phù sa bồi lắng, chống sạt lở đất, rễ bần sử dụng làm nút bình thủy, nút chay rượu vang... và là nơi sinh sôi phát triển của hệ đa sinh vật, dưới tán bần có cây mái dầm, cây cóc kèn, cây dừa nước sinh sống... rễ bần chi chít là nơi sinh sống của các cá, tôm, tép, ốc len, ốc đắng. Trên tán bần là nơi trú ngụ của chim, cò, đom đóm, ông ruồi làm tổ... cây bần không chỉ cho trái làm thức ăn cho con người, cho chim cò, cho cá mà cây bần chín năm tuổi có thể thu giữ nhiều carbon.

Du khách đạp xe dưới vườn dừa xanh mát.

Hành trình của chuyến du lịch tiếp tục đưa đoàn khách đến những cung đường xẻo, rạch rợp mát bóng dừa nước rồi những vườn dừa xanh trĩu trái ở xã Nhơn Thạnh, thành phố Bến Tre, là nơi có nhiều cơ sở đón khách du lịch sinh thái ở địa phương này. Đến đây, du khách mua vé xem ca nhạc tài tử, xem dệt chiếu. Khách mua hàng thủ công mỹ nghệ từ dừa, từ tấm chiếu lát là khuyến khích làng nghề sản xuất hàng hóa gốc hữu cơ dễ phân hủy khi đưa ra môi trường, mua kẹo dừa sản xuất tại địa phương không qua vận chuyển, không tạo phát thải. Khách vui chơi với chạy xe đạp trên những con đường quê, bơi xuồng trên sông rạch cũng là những hành động không phát thải ra môi trường.

Điểm cuối của tour là vườn dừa xiêm, dừa dứa rộng 2ha của cô Sáu Điệp. Đây là vườn dừa có 30 năm tuổi. Ở vườn dừa này, nhiều du khách ngạc nhiên khi nhìn thấy bảng giới thiệu “Tôi là dừa xiêm (cocos Nucifera). Tôi 30 năm tuổi. Tôi hấp thụ 250.8 kg CO₂ mỗi năm”. Nhiều du khách thích thú chụp ảnh lưu niệm với cây dừa xiêm này.

Ở vườn dừa cô Sáu Điệp du khách có thể hợp đồng trả tiền trước mua cây dừa trong thời gian bao nhiêu năm, chăm bón bằng phân hữu cơ. Du khách ở xa có thể bán trái trong thời gian hợp đồng cho công ty TT&DL C2T để giảm tiền đầu tư hoặc nhận trái dừa qua phương tiện vận chuyển. Việc mua cây dừa sẽ giúp nhà vườn an tâm về giá cả trái dừa và việc mua sở hữu cây dừa góp phần thu giữ khí carbon trong môi trường. Mua cây dừa, du khách được tính điểm cộng bù trừ phát thải trong chuyến đi. Thông tin về cây dừa cũng được công ty TT&DL C2T số hóa giúp du khách dễ dàng tra cứu, theo dõi qua điện thoại thông minh.

Du khách chụp ảnh lưu niệm với “bạn” dừa xiêm

Du khách có nhiều hành động giảm thải trong chuyến đi, được tính điểm trung hòa phát tải qua điện thoại thông minh. Nếu chưa đạt, du khách cần có thêm hành động như mua phân hữu cơ ở điểm du lịch về bón rau, hoa kiểng.

Chương trình của chuyến đi, du khách có thể đặt cơm cho công ty nấu. Thực đơn của công ty cũng được tính toán giảm thải nhiều nhất như du khách chỉ được ăn tôm luộc, không ăn tôm nướng vì nướng sẽ sinh ra khói (carbon). Ăn cơm dừa kho, ít phát thải hơn thịt heo, bò. Ăn thức ăn luộc giảm thải hơn chiên với dầu mỡ. Nguyên liệu nấu canh chua, dùng trái bần, cá dưới sông bắt lên, phụ liệu là bắp chuối, rau cải trời... hái trong vườn nhà dân, không mua thực phẩm ở xa vận chuyển về vì trong quá trình vận chuyển có phát thải từ xe động cơ xăng dầu...

Net Zero tour ngày nay của công ty này nghiêng về môi trường mà mọi hoạt động vận chuyển, ăn uống, lưu trú... đều hướng đến mục tiêu giảm thải carbon. Các hoạt động như trồng cây xanh, sử dụng năng lượng mặt trời, dùng vật liệu dễ phân hủy trong môi trường thiên nhiên, phân loại rác, làm sạch rác dưới lòng sông, mua phân hữu cơ về trồng rau, hoa kiểng... đều là thúc đẩy du lịch bền vững, cân bằng carbon đến Net Zero. Ông Võ Văn Phong, Giám đốc Công ty TT&DL C2T nói.

Trên chuyến về, trời đêm du khách được xem rất nhiều con đom đóm đậu trên những tán bần, nhiều trẻ em, cả người lớn tỏ ra thích thú: lạ quá, ở Tp. HCM đâu có thấy con này! Thì ra cây bần không chỉ cho trái, màu xanh tươi mát, giữ đất mà còn là nơi có những “bóng đèn đom đóm” chớp tắt về đêm như cây thông noel và chỉ môi trường trong lành mới có.

Chuyến về đêm, con nước ròng, tàu thả trôi theo dòng nước, không chạy máy dầu, trong tàu đã sáng đèn, là đèn năng lượng mặt trời - năng lượng tái tạo, đúng là Net Zero Tours tái tạo xanh.

Net Zero Tours là mô hình mới của Công ty TT&DL C2T Bến Tre hưởng ứng chủ trương của chính phủ “Việt Nam quyết định cam kết thực hiện phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050”.