Thắm thoát mà đã 50 năm trôi qua hơn ¾ tuổi đời của một người lính, có biết bao ký ức để nhớ khó phai trở thành kỷ niệm, nhưng để có ngày đại thắng 30/4/1975 đã có hàng triệu, triệu người ngã xuống cho đất nước ta có được như ngày hôm nay.

Ngược dòng thời gian

Đầu năm 1973, bị thất bại nặng nề trên chiến trường, buộc Mỹ phải ký hiệp định Pari về Việt Nam, chấm dứt chiến tranh xâm lược, Mỹ phải rút quân về nước. Hiệp định ký kết chưa ráo mực, kẻ thù tráo trở và với bản chất hiếu chiến phản động Nguyễn Văn Thiệu đã “hò hét”. Không có hòa bình chấm dứt chiến tranh, đưa quân “cắm cờ” khắp nơi. Ở Bến Tre kế hoạch cắm cờ “xóa lõm da beo” của địch đã được cơ sở điệp báo phát hiện nắm và báo cáo BCH Tỉnh đội trước khi hiệp định ký kết và có hiệu lực, nhưng do chấp hành triệt để chủ trương của Đảng, mệnh lệnh của Khu ủy và Quân khu ủy QK8, nên lực lượng vũ trang không chặn đánh bọn chúng, mà chỉ triển khai lực lượng ở vùng ven giao thông trong thế chặn đứng âm mưu của chúng.

Tiểu khu Kiến Hòa đưa cùng một lúc 11 tiểu đoàn bộ binh Bảo an và hai phần ba Bảo an đồn trú triển khai lực lượng giành dân lấn đất khắp các địa bàn trong tỉnh - nhiều đất ở Mỏ Cày, Giồng Trôm; tình hình căn cứ vùng giải phóng lại gặp khó khăn mới, cao điểm nhất vào giửa năm 1973 toàn tỉnh địch đóng chiếm đến 1080 đồn tua.

Địch lấn chiếm càn quét khắp nơi nhưng chủ trương của Tỉnh ủy: chấp hành mệnh lệnh cấp trên thực hiện hiệp định Pari và chỉ đạo lực lượng vũ trang chỉ ngăn chặn bao vây những đồn tua chúng mới lấn chiếm; bức rút những đồn đã đóng sau hiệp định Pari. Quân báo theo dỏi nắm chắc diễn biến “bình định” của địch ngày đêm nhất là đóng đồn giành dân, lấn đất để giúp chỉ huy có phương án xử trí tình huống phù hợp.

Sau đợt học tập chỉ thị của Quân khu về “đánh trả quân phá hoại hiệp định”, các lượng vũ trang Bến Tre đã tiến công địch trên khắp cả chiến trường, bao vây tiến công 3 mặt vào đồn bót, lấn chiếm đã diệt nhiều đồn bót địch, giải phóng một số vùng mở rộng dần địa bàn căn cứ. Cuối năm 1973, đầu năm 1974 tỉnh chủ trương mở chiến dịch vào vùng ven Ba Tri, Giồng Trôm và Châu Thành. Các tiểu đoàn liên tiếp tiêu diệt nhiều đại đội Bảo an cơ động, tiêu hao cấp tiểu đoàn Bảo an Tiểu khu ở Tân Hào, Hiệp Hưng. Sau đó, Ban chỉ huy tỉnh đội nghiên cứu phải diệt cho được tiểu đoàn 401/ Bảo an có nhiều nợ máu với nhân dân. Đồng chí Mười Điền Trưởng ban quân báo chịu trách nhiệm chỉ đạo lực lượng quân báo phải nắm cho được quy luật hoạt động của chúng để nghiên cứu phục kích tiêu diệt. Đồng chí Hùng cơ sở quân báo ở sân bay Tân Thành đề xuất: lực lượng ta làm thế nào đánh phá, diệt một số đồn bót ở Bình Đại thì tiểu đoàn 401/ Bảo an nhất định sẽ giải tõa vì Bình Đại là quê của tên tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn nầy.

Đề xuất nầy được báo cáo cho đồng chí Tỉnh đội trưởng và chúng ta đã đưa lực lượng của tỉnh kết họp với lực lượng địa phương bao vây tiêu diệt đồn địch ở Long Thạnh. Đúng như dự kiến, tiểu đoàn 401 hành quân tiếp ứng và ta đã triển khai lực lượng phục kích địch trên đường về ở giao thông 17 (Trúc Giang- Bình Đại). Quân báo đã theo dõi nắm chắc diển biến tình hình địch báo cáo kịp thời Ban chỉ huy mặt trận. Đúng 15 giờ 15 phút ngày 11 tháng 10 năm 1974 tiểu đoàn 401 đi vào trận địa. Lực lượng ta nổ súng diệt ngay Ban chỉ huy tiểu đoàn, diệt 1 đại đội, tiêu hao 1 đại đội. Tên tiểu đoàn trưởng Trung tá Hồ Đức Sáng bị thương nặng và tử thương.

Đầu tháng 1- 1975, ta đã tiến hành chiến dịch ở Giồng Trôm để mở mãng vùng giải phóng, bao vây bức rút bức hàng gần 40 đồn bót. Sau đó, ta diệt tiểu đoàn 453.

Tháng 3-1975, lực lượng vũ trang vào chiến dịch Đông Xuân, toàn bộ lực lượng về địa bàn Bắc Ba Tri cùng lực lượng vũ trang địa phương tiến công bao vây bức hàng, bức rút hàng loạt đồn bót khu vực Tân Xuân, Ba Mỹ, Phú Ngãi… và tổ chức đánh quân tiếp viện gây cho địch nhiều thiệt hại, lực lượng ta an toàn.

Sau đó, lực lượng vũ trang hành quân về Giồng Trôm củng cố vào chiến dịch đợt 2 ở thị xã, nhưng do điều kiện khách quan Ban chỉ huy Tỉnh đội chuyển phương án: "Kéo lực lượng cơ động tiểu khu về Đồng Gò- Lương Quới để tiêu diệt. Đêm 29-4-1975, lực lượng đặc công thủy, bộ và đại đội của tiểu đoàn 263 tiến công tiêu diệt Phân chi khu Lương Quới và phá hủy cầu. Các tiểu đoàn còn lại chặn địch ở hai hướng Giồng Trôm và Thị xã xuống để tiêu diệt ở khu vực giao thông 26".

Sáng 30-4-1975, Tiểu khu kiến hòa đưa 7 tiểu doàn Bảo an Tiểu khu bằng nhiều đường hành quân đến giải tỏa khu vực bị bao vây; chúng tiến quân rất chậm. Quân báo theo dỏi từng cánh quân, từng tiểu đoàn của địch dần vào mặt trận: vào lúc 8 giờ 30 tiểu đoàn 418 và 401 nổ súng với tiểu đoàn 516 của ta. Chiến trận diễn ra quyết liệt và khá phức tạp, giằng co, tiểu đoàn 453 Bảo an nhanh chóng đến trận địa. Tiểu đoàn 516 lập tức nổ súng và chiến đấu cùng bọn địch thành một tuyến dài hơn 1km. Trong lúc diễn ra mọi hoạt động trên chiến trường, quân báo luôn nắm chắc ý định của địch giúp chỉ huy xử lý đúng mọi tình huống.

Vào lúc 10 giờ 45 phút cùng ngày, tổng thống ngụy quyền Sài Gòn Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng cách mạng vô điều kiện và kêu gọi ngụy quân, ngụy quyền đầu hàng. Ban chỉ huy Tiền phương ra lệnh cho quân báo lên máy kêu gọi tiểu khu và các Ban chỉ huy tiểu đoàn Bảo an hãy buông súng đầu hàng. Trận chiến súng nổ thưa dần, hầu hết binh sĩ bỏ súng trốn chạy. Riêng tiểu đoàn 453 Bảo an lên máy xin gặp Ban chỉ huy Tiền phương và thỏa thuận đầu hàng. Phân chi khu Lương Quới củng xin đầu hàng. Riêng Tiểu khu Kiến Hòa 20 giờ tên thiếu tá Bửu Tiểu khu Phó, kim tham mưu Trưởng (sau khi tên Tỉnh trưởng Phạm Chí Kim chạy trốn) mới lên máy chấp nhận đầu hàng hẹn sáng 1-5-1975 bàn giao.

Quân báo tỉnh, huyện, xã kêu gọi các cơ sở đặc tình của mình chủ động bảo vệ nguyên vẹn mọi tài liệu và phương tiện quân sự.

Sáng ngày 1-5-1975, quân báo tiền phương cử 2 đồng chí cùng Ban chỉ huy và lực lượng vũ trang đi tiền trạm vào tiếp quản Thị xã và sau đó toàn bộ lực lượng ta tiến quân vào tiếp quản Thị xã.

Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, đỉnh cao là chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã giành thắng lợi hoàn toàn, kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Song, cũng như các địa phương khác, Đảng bộ, quân dân Bến Tre xây dựng lại quê hương với muôn ngàn khó khăn “Hậu chiến”. Các thế lực thù địch ở Mỹ và bọn tay sai phản động vẫn chưa từ bỏ âm mưu chống phá cách mạng nước ta. Chúng cấu kết với các thế lực bên ngoài bao vây cấm vận, thực hiện chiến tranh phá hoại nhiều mặt, chiến tranh tình báo gián điệp, câu mốc hình thành các tổ chức phản động, gây rối, bạo loạn lật đỗ chính quyền cách mạng hòng xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng, chế độ XHCN ở nước ta.

Thách thức mới

Để chủ động đối phó có hiệu quả với âm mưu, phương thức, thủ đoạn, đối tượng mới, ngành quân báo Bến tre đã được củng cố kiện toàn về mặt tổ chức, biên chế, đổi mới phương thức hoạt động phù hợp với điều kiện và nhiệm vụ mới.

Cán bộ Quân báo tỉnh được bố trí bám địa bàn, mỗi huyện một trợ lý, mỗi xã, phường 01 đồng chí chỉ huy quân sự phụ trách. Phương thức chủ yếu là hệ thống quân báo nhân dân rộng rãi, cơ sở mật, trinh sát công khai, trinh sát chiến đấu hoá trong đột nhập. Nhiệm vụ chủ yếu là nắm các hoạt động trong số ngụy quân, ngụy quyền tan rã tại chổ, đảng phái phản động cũ, mới các nhóm chính trị phản động, các nhóm tụ tập phá rối trị an ở các điểm nóng... Từ năm 1975 đến 1979, Quân báo phối hợp với công an các cấp, phòng Quân báo quân khu đã phát hiện và phá nhiều tổ chức phản cách mạng có xứng danh như: Thanh niên chí nguyện ở chợ Mỹ Lồng, Giồng Trôm, Cao Đài phục quốc chợ Ngã Năm thị xã, chí nguyện quân Việt Nam, Mặt trận “Dân tộc tự quyết”; “Thanh Long phục quốc”, “ Khu chiến thuật Bảo giang II” ở Cái Nhum, xã Long Thới, Cái Mơn xã Vĩnh Thành, Chợ Lách và một số tổ chức vượt biển trái phép đưa người trốn ra nước ngoài, các tụ điểm gây rối, góp phần ổn định chính trị, phục vụ việc khôi phục, phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.

Khi chiến tranh biên giới Tây Nam nổ ra bộ đội và nhân dân Việt Nam đã bảo vệ biên giới tổ quốc đồng thời làm nghĩa vụ quốc tế giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng của bọn Pôn pốt Iêngxari, xây dựng chính quyền mới. Tỉnh Bến Tre được trên giao kết nghĩa và làm nhiệm vụ xây dựng tỉnh Kanđal. Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh phân công các đ/c cán bộ chủ chốt của quân báo tỉnh trực tiếp giúp bạn thành lập Ban quân báo tỉnh và hệ thống quân báo đến huyện, xã, được phòng quân báo mặt trận 979 và Đoàn 12, Cục 2 hỗ trợ tập huấn nghiệp vụ xây dựng tổ chức hệ thống quân báo cho bạn, bố trí nắm địch đều khắp ở huyện, xã, phum, sóc. Xây dựng đơn vị trinh sát chiến đấu quân tình nguyện Việt Nam trực thuộc Đoàn 9906 giúp bạn xây dựng, huấn luyện 01 đội trinh sát chiến đấu tốt.

Trong thời điểm này các đầu sư đoàn của địch vẫn bí mật bám trụ hoạt động ở biên giới Thái Lan, các khu rừng, bưng, trấp trong nội địa Campuchia, đột kích, pháo kích, đánh phá vùng ven giao thông, đột nhập phum sóc tổ chức các nhóm vũ trang ngầm, chính quyền 02 mặt trong nội bộ tổ chức bạn, kết hợp trong, ngoài đánh phá gây tình hình căng thẳng.

Cán bộ quân báo Đoàn 9906 bám địa bàn, hóa trang, tổ chức cơ sở, kết hợp quân báo bạn và được quân báo cấp trên hỗ trợ, ta đã khám phá nhiều tổ chức phản động “CGK”, chính quyền 02 mặt, bọn ngầm, bọn vận chuyển vũ khí v.v.. ở thị xã Táckhơmao và một số huyện trong tỉnh Kanđal. Phát hiện và làm tham mưu đánh diệt các khung trung đoàn, sư đoàn ngầm và tổ chức lực lượng chui sâu bắt tên sư đoàn trưởng Pônpốt.

Đến tháng 03 năm 1988, hệ thống quân báo - trinh sát của Bạn ở tỉnh Kanđal đủ mạnh, tự đảm đương thực hiện nhiệm vụ. Quân báo Đoàn 9906 đã bàn giao cho bạn nhiều cơ sở mật, đặc tình có giá trị trước khi bộ đội Việt Nam rút về nước.

Như vậy, trong một giai đoạn khó khăn thách thức mới nhưng quân báo Bến Tre vừa làm nghĩa vụ quốc tế giúp tỉnh Kanđal Campuchia, vừa làm tốt nhiệm vụ được giao trong tỉnh Bến Tre và đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong giai đoạn cách mạng mới, lực lượng quân báo tỉnh ta đã nhanh chóng kiện toàn tổ chức, phát triển lực lượng, tích cực triển khai các biên pháp, phương thức nắm địch, góp phần bảo vệ tuyệt đối an toàn các sự kiện chính trị quan trọng cuả đất nước và địa phương.

Trong điều kiện tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường. Mặc dù hòa bình, hợp tác, phát triển vẫn là xu thế lớn, nhưng xâm phạm chủ quyền quốc gia, tranh chấp lãnh thổ, tài nguyên, xung đột sắc tộc, tôn giáo, ly khai, chiến tranh mạng và sự trổi dậy của chủ nghĩa dân tộc cực đoan, đặc biệt là những diễn biến phức tạp ở biển Đông thời gian gần đây, đang tiềm ẩn nguy cơ đe dọa đến hòa bình, làm thay đổi cục diện chính trị trên thế giới, khu vực và sự ổn định chính trị ở nước ta. Các thế lực thù địch, phản động tiếp tục đẩy mạnh thực hiện âm mưu chiến lược “diễn biến hòa bình, bạo loạn lật đổ” nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta; những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, phai nhạt lý tưởng cách mạng …trong một bộ phận cán bộ, đảng viên; tình hình tham nhũng tiêu cực, tình hình tội phạm, tai – tệ nạn xã hội tiếp tục diễn biến phức tạp, đang là thách thức lớn đối với Bến Tre và công cuộc đổi mới đất nước do Đảng ta lãnh đạo.

Để thực hiện thắng lợi yêu cầu nhiệm vụ mới hiện nay cũng như sắp tới, lực lượng quân báo đã quán triệt sâu sắc, nghiêm túc, có hiệu quả hai nhiệm vụ chiến lược của Đảng là xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa;  tập trung xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân gắn thế trận an ninh nhân dân lấy thế trận lòng dân làm nền tảng vững chắc cho công tác tình báo QP ở địa phương, nhằm chủ động góp phần làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động gây rối bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch trong mọi tình huống.